Średniowieczny projekt zjednoczenia Europy (2019Z) - gr. 1

Średniowiecze od dawna budziło skrajne opinie. Jednym z najważniejszych źródeł zróżnicowanych ocen był

fakt, że powiodło się wówczas to, co wcześniej udało się tylko raz – zjednoczenie Europy. Miało ono wymiar

polityczny, ideowy, religijny, jedność dotyczyła obszaru społecznego i kultury. Właśnie dlatego dla jednych jest

utraconym rajem, a dla innych skandalem. Ówczesny model zjednoczonej Europy możemy dziś traktować jako

zbiór dobrych i złych lekcji. W trakcie pierwszego cyklu zajęć przyjrzymy się teoretycznym pryncypiom

europejskiej myśli średniowiecznej. Punktem wyjścia będą zasadnicze przekonania o naturze świata i miejscu

człowieka oraz wspólnot ludzkich w relacji do Boga. Zajmiemy się również sporem o źródła prawa,

zagadnieniem etyczności polityki, dyskusjami między uprawnieniami rządzących i rządzonych, między

imperialną pokusą a prerogatywami państwa suwerennego czy wreszcie między tendencją do nawracania siłą

a tolerancją wobec niewiernych.

Zaliczenie na ocenę

Przedmiot realizowany w ramach projektu: „Wdrożenie programu edukacyjnego «Polityka-Religia-Bezpieczeństwo. Konflikt i próby rozwiązania» w oparciu o współpracę międzynarodową” nr POWR.04.03.00-00-0013/18, współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014–2020.

Regulamin rekrutacji dostępny na stronie lidera projektu: www.teologiapolityczna.pl

PRZEDMIOT REALIZOWANY WSPÓLNIE Z FUNDACJĄ ŚWIĘTEGO MIKOŁAJA W RAMACH PROGRAMU EDUKACYJNEGO "POLITYKA - RELIGIA - BEZPIECZEŃSTWO. KONFLIKT I PRÓBY ROZWIĄZANIA"

W trakcie zajęć będziemy przyglądali się następującym pytaniom, wyznaczającym podstawowe zagadnienia

myśli średniowiecznej:

1. Droga do Raju czy Raj na Ziemi?

a) Kto stworzył świat i co z tego wynika? (św. Augustyn)

b) Czy grzeszny człowiek może zbudować doskonałą społeczność? (św. Augustyn)

c) Czy dzieje mogą się wypełnić w doczesności? (Joachim z Fiore)

2. Czy polityka powinna być etyczna?

a) Gdzie i jak szukać Prawdy? Czym były średniowieczne uniwersytety? (Abelard, Stanisław ze

Skarbimierza)

b) Jakie są cele sprawiedliwej rzeczypospolitej? (Abelard)

c) Dlaczego jedni rządzą drugimi a człowiek ma być posłuszny władzy? (Św. Tomasz)

3. Jakie są źródła prawa?

a) Czy istnieje prawo wieczne i naturalne? (Św. Tomasz z Akwinu)

b) Kto może nadawać prawo? U genezy idei suwerenności ludu, umowy społecznej i prawa

pozytywnego (Marsyliusz z Padwy)

4. Po co król, skoro mamy cesarza?

a) Kto ma prawo do władzy uniwersalnej? (Dante)

b) Komu przysługuje suwerenność? (Stanisław ze Skarbimierza)

c) Czy wolno uszczęśliwiać na siłę? (Piotr z Duisburga i inne teksty krzyżackie)

d) Jakie prawa mają niewierni? U genezy tolerancji i praw człowieka (Paweł Włodkowic)

5. Rządzący i rządzeni.

a) Czy państwo to coś więcej niż król i jego własność? (Magna Charta Libertatum, Złota Bulla)

b) Czy złego władcę można zabić? (Jan z Salisbury, św. Tomasz z Akwinu)?

6. Jaka powinna być relacja władzy świeckiej i duchowej?

a) Dlaczego król ma być posłuszny papieżowi? (Bonifacy VIII)

b) Dlaczego król nie musi być posłuszny papieżowi? (Jan Ostroróg)

Podstawowe lektury:

The Cambridge History of Medieval Political Thought, ed. J. Burns, dowolne wydanie.

M. A. Cichocki, Problem politycznej jedności w Europie, Warszawa 2012.

M.-D. Chenu, Wstęp do filozofii św. Tomasza z Akwinu, Kęty 2001.

F. Copleston, Historia filozofii, t. 2: Od Augustyna do Szkota, Warszawa 2000.

E. Kantorowicz, Dwa ciała króla, Warszawa 2007.

K. Löwith, Historia powszechna i dzieje zbawienia. Teologiczne przesłanki filozofii dziejów,

Kęty2002.

Z. Stawrowski, Prawo naturalne a ład polityczny, Kraków 2018.

L. Strauss, J. Cropley, Historia filozofii politycznej, Warszawa 2010.

Przedmiot realizowany w ramach projektu: „Wdrożenie programu edukacyjnego «Polityka-Religia-Bezpieczeństwo. Konflikt i próby rozwiązania» w oparciu o współpracę międzynarodową” nr POWR.04.03.00-00-0013/18, współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014–2020. Regulamin rekrutacji dostępny na stronie lidera projektu: www.teologiapolityczna.pl