A snapshot of sixteenth-century Lisbon. The anonymous Chafariz d'El Rei and its problems - ZIP (2020Z) - gr. 1

Zajęcia koncentrują się na tematach związanych z życiem na ulicach rozkwitającej europejskiej metropolii takich jak niewolnictwo, urbanistyka, handel, kosmopolityzm, miejski samorząd, represje religijne i podział pracy pomiędzy kobiety i mężczyzn. Obejmują także zagadnienia z zakresu historii sztuki.

Zaliczenie na ocenę

„Zajęcia oferowane w Programie zintegrowanych działań na rzecz rozwoju Uniwersytetu Warszawskiego, współfinansowanym ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach PO WER, ścieżka 3.5”

Anonimowy obraz przedstawiający okolice królewskiej fontanny (Chafariz d'el Rei|) w Lizbonie, na którym umieszczono 155 ludzi zajętych najróżniejszymi sprawami, których kontekst jednak nie zawsze jest jasny, stanowi niezwykle ważne źródło do badania portugalskiego życia codziennego w epoce gwałtownej globalizacji. Skłaniał także do zadawania trudnych pytań odkąd tylko dość niespodziewanie został odkryty w 1997 roku. Kto był jego autorem? Flamandczyk czy Portugalczyk? Ktoś z zewnątrz czy lokalny mieszkaniec? A może jest wynikiem współpracy obojga? Rozważano także możliwość, że obraz jest dwudziestowiecznym fałszerstwem. Zastanawiano się czy to zbiór scenek rodzajowych czy też obraz ma głębsze przesłanie? A jeżeli tak to jakie? Czy głosi pochwała życia, czy przedstawia fascynację egzotyką, czy też wręcz przeciwnie gani mieszanie się w sferze publicznej ludzi o białym i czarnym kolorze skóry (z inspiracji kleru)? Do jakich wzorców malarskich nawiązuje? Czy globalizacja to marginalny problem przed XIX wiekiem?

Obraz będzie wielokrotnie przywoływany na konwersatorium by omawiać najróżniejsze kwestie związane z historią XVI-wiecznej Portugalii tj. historią europejskiego państwa i jego zamorskiego imperium, a także z historią społeczną i historią sztuki.

Zajęcia będą trwały cały semestr podczas którego omówimy szereg źródeł pisanych - w większości tłumaczonych na angielski, a także ikonograficznych.

Dodatkowe informacje o literaturze:

Annemarie Jordan Gschwend & Kate Lowe, The Global City: on the streets of Renaissance Lisbon, London: Paul Holberton Publishing, 2015.

António Manuel Hespanha, No alvorecer da modernidade, 1480-1620, vol. 3 of História de Portugal, ed. José Mattoso, Lisbon: Imprensa, 1997.

In English the best surveys of metropolitan Portugal during the ‘Grandes Descobrimentos’ are Anthony Disney, A history of Portugal and the Portuguese Empire, 2 vols., C.U.P. 2009 and the older A.H. de Oliveira Marques, A history of Portugal, 2nd ed. New York : Columbia University press 1976, 2nd edition.

Robert C. Smith, The Art of Portugal, London: Weidenfeld & Nicolson, 1968.

E. Stols & J. Everaert, Flandres e Portugal. Na confluência de duas culturas, Antwerp: INAPA, 1991.

Carmen Fracchia, ‘Constructing the black slave in early modern Spanish painting’, in T. Nichols ed. Others and Outcasts in Early Modern Europe. Picturing the Social Margins, Ashgate 2017.

M. Bodian, “Men of the Nation”: the shaping of ‘converso’ identity in early modern Europe’, Past & Present, 143 (1994), pp. 48-76.

Ulinka Rublack, Dressing Up. Cultural identity in Renaissance Europe, New York: O.U.P., 2010.

Noah Charney, The Art of Forgery, Phaidon 2015.

T. Rabb & Rotberg, Art and History. Images and their Meaning, C.U.P. 1988.

Larry Silver, Peasant Scenes and Landscape. The rise of pictorial genres in the Antwerp art market, Philadelphia U.P., 2006.

Źródła:

Damião de Goís, Lisbon in the Renaissance. A new translation of the

Urbis Olisiponis Descriptio, ed. Jeffrey Ruth, New York: Italica

Press, 1996.

Giovanni Botero, Delle cause della grandezza delle città (On the

Causes of the Greatness of Cities), 1588.

D. Francisco Manuel de Mello, Carta de Guia de Casados (Lisbon, 1651)

trans. by John Stevens as The government of a wife, London 1697.

Cesare Vecellio, Habiti Antichi et Moderni, Venezia 1664, ed. Margaret

Rosenthal as The Clothing of the Renaissance World, London: Thames &

Hudson, 2008.

Luis Méndez Rodríguez, La aventura de Jerónimo Köler: Sevilla, 1533,

Seville: Marcial Pons Historia, 2013.

Christoph Weiditz, Authentic everyday dress of the Renaissance: all

154 plates from the Trachtenbuch, New York: Dover Publications, 1994.

Hugo Gurgeny, prisoner of the Lisbon Inquisition, ed. Mary Brearley,

New Haven: Yale U.P., 1948.

dr Stefan Halikowski Smith