Kościół późnego antyku wobec państwa i władzy (2020L) - gr. 1

Planowany kurs ma na celu analizę problemów rodzących się na styku państwo- wspólnota religijna i możliwych schematów ich rozwiązania. Jako przykład wybrano religię chrześcijańską, gdyż w naszym kręgu kulturowym jest najczęściej wyznawaną i najlepiej znaną, w związku z tym zrozumienie jej specyfiki wydaje się najłatwiejsze dla odbiorców kursu. Celem zajęć jest jednak ukazania problemów uniwersalnych, wobec których stają przedstawiciele wspólnot religijnych (zwłaszcza tych o aspiracjach religii uniwersalnych) i władz państwowych w pluralistycznej Europie. By uwypuklić ponadczasowość prezentowanych zagadnień wszystkie tematy obejmą dwa równoległe wątki: starożytny i współczesny.

Zaliczenie na ocenę

Chrześcijanie od czasów Konstantyna stanowili w Cesarstwie Rzymskim istotną grupę wpływającą na zasady życia społecznego, normy prawne, a nawet kluczowe decyzje polityczne i militarne.

Planowany kurs ma na celu analizę problemów rodzących się na styku państwo- wspólnota religijna i możliwych schematów ich rozwiązania. Jako przykład wybrano religię chrześcijańską, gdyż w naszym kręgu kulturowym jest najczęściej wyznawaną i najlepiej znaną, w związku z tym zrozumienie jej specyfiki wydaje się najłatwiejsze dla odbiorców kursu. Celem zajęć jest jednak ukazania problemów uniwersalnych, wobec których stają przedstawiciele wspólnot religijnych (zwłaszcza tych o aspiracjach religii uniwersalnych) i władz państwowych w pluralistycznej Europie. By uwypuklić ponadczasowość prezentowanych zagadnień wszystkie tematy obejmą dwa równoległe wątki: starożytny i współczesny, a student prócz tekstu źródłowego i naukowego opracowania będzie miał do dyspozycji aktualne materiały (np. artykuły prasowe) dotyczące analogicznych problemów, co pozwoli płynnie przejść do dyskusji.

Wśród kluczowych zagadnień w obszarze życia politycznego i społecznego rozwijającego się Kościoła zidentyfikowano następujące: granice wpływów władzy świeckiej i religijnej, zaangażowanie społeczne Kościoła, pytanie o wojnę sprawiedliwą, a na koniec związki między rozwojem/upadkiem struktur państwowych i rozwojem religii.

Celem programu jest przygotowanie studentów do funkcjonowanie w świecie wielokulturowym w oparciu o świadomość istnienia związków między tożsamością religijną oraz porządkiem prawnym państwa. Zdobyta poprzez analizę tekstów źródłowych i prowadzoną dyskusję wiedza ma doprowadzić do uświadomienia sobie siły własnej tożsamości oraz uzdolnić do zarządzania różnorodnością kulturową.

Przedmiot realizowany w ramach projektu: „Wdrożenie programu edukacyjnego «Polityka-Religia-Bezpieczeństwo. Konflikt i próby rozwiązania» w oparciu o współpracę międzynarodową” nr POWR.04.03.00-00-0013/18, współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014–2020.

Regulamin rekrutacji dostępny na stronie lidera projektu: www.teologiapolityczna.pl

Literatura podstawowa:

S. Bralewski, Symmarchia cesarstwa rzymskiego z Bogiem Chrześcijan (IV-VI wiek), t. I, II, Łódź 2018.

J. Daniélou, Gospel Message and Hellenistic Culture, trans. J. A. Baker, London 1973.

J. Pelikan, Christianity and Classical Culture: The Metamorphosis of Natural Theology in the Christian Encounter with Hellenism,Yale 1993.

Religia i polityka. Zarys problematyk, red. P. Burgoński, M. Gierycz, Warszawa 2014.

E. Wpiszycka, Kościół w świecie późnego antyku, Warszawa 2006.

Wybrana literatura uzupełniająca:

R. Ahdar, I. Leigh, Religious Freedom in the Liberal State, Oxford 2013.

M. Beard, J. North, S. Price, Religie Rzymu, Oświęcim 2017.

P. Charanis, Church ans the State in the Late Roman Empire, Tessaloniki 1974.

J. Daniélou, The Lord of History: Reflections on the Inner Meaning of History, London 1958.

K. Ginter, Wizerunek władców bizantyńskich w Historii kościelnej Ewagriusza Scholastyka, Łódź 2018.

Kościół starożytny - Królestwo Chrystusa i Instytucja, red. zbiorowa, Lublin 2010.

J. H. W. G. Liebeschuetz , Barbarians and Bishops. Army, Church, and State in the Age of Arcadius and Chrysostom, Oxford 1990.

L. D. Lefebure, The Reign of God and Constantine’s Disputed Legacy: Religious Freedom, Sacred Empire, and the American Experience, [w:] Religion, Authority, and the State. From Constantine to the Contemporary World, London 2016.

J. Pelikan, The Excellent Empire. The Fall of Rome And the Triumph of the Church, New York 1990.

The Oxford Handbook of Early Christian Studies, ed. S. Ashbrook Harvey, D.. G. Hunter, Oxford 2008

S. Żuławski, Pax Christiana. Od apokaliptycznych nadziei do sojuszu z Rzymem. Polityczna ewolucja chrześcijaństwa, Kraków 2016.

Wybór tekstów źródłowych i materiałów prasowych do dyskusji na zajęciach – prowadzący dostarczy komplet materiałów.